8:50 PM ლივერპულის ისტორია | |
დაარსება: 1888
წელს ინგლისის საფეხბურთო ლიგის დაარსებისას "ენფილდი” ლიგის ერთ-ერთი
არსებული სტადიონი იყო, რომელმაც 1888 წელს ინგლისური ფეხბურთის პირველ
შაბათს "აკრინგტონის” საფეხბურთო კლუბს უმასპინძლა, თუმცა მათ არა
"წითლები”, არამედ "ლურჯები” დახვდნენ. საფეხბურთო
ლიგაში ლივერპულის შესვლის პირველადი განაცხადი უარყვეს, ამიტომ კლუბს
თავდაპირველად ასპარეზობა "ლანკაშირის ლიგაში” მოუხდა. 1892 წლის 1
სექტემბერს გუნდმა პირველი მატჩი ჩაატარა, სადაც მოწინააღმდეგე "როტერჰემი”
იყო, ამხანაგურ თამაშში. იმავე დღეს "ევერტონმა” პირველი მატჩი ჩაატარ
"გუდისონზე”, "სტენლი პარკის” მეორე მხარეს. სწორედ აქედან დაიწყო
მეტოქეობა გუნდებს შორის. სამწუხაროდ, "ანფილდზე” მხოლოდ რამდენიმე
მაყურებელი მივიდა, მაშინ როდესაც "გუდისონის” მატჩს 10000-ზე მეტი
დაესწრო. რამდენიმე დღის შემდეგ "ლივერპულმა” "ლანკაშირის ლიგის” პირველი
თამაშიც ჩაატარა, რომელშიც 8-0 გაიმარჯვა. კაპიტანმა მაკ’ვინმა მატჩის
დაწყების წინ "ანფილდ როუდის” ტრიბუნისკენ შეტევა არჩია – ამ ტრადიციას
ახლაც მიჰყვება "ლივერპულის” ბევრი კაპიტანი. წარმატებას საფუძველი 1896 წელს ტომ უოტსონის მწვრთნელად დანიშვნით ჩაეყარა. გუნდზე მისი გავლენის გადაფასება შეუძლებელია. მისი პირველი ტრანსფერებიდან ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ალექს რაისბეკის გადმოყვანა იყო, ვის გარშემოც აიწყო ”ლივერპულის” პირველი საჩემპიონო გუნდი. რაისბეკი დანარჩენებს მაგალითს დაცვიდან აძლევდა, კარში ბილ პერკინსი იდგა, შოტლანდიელი ბილი დანლოპი მტკიცე დაცვის კიდევ ერთი შემადგენელი რგოლი იყო, ჯეკ კოქსი მფრინავი ვინგერის როლს ასრულებდა, წინ კი გოლებს სემ რეიბოლდი აგროვებდა. ეს იყო ”ლივერპულის” 1900-01 სეზონის გუნდი. ამ დროისათვის ”ანფილდი” 20000 მაყურებელს იტევდა. სეზონი ”ბლექბერნ როვერსის” დამარცხებით დაიწყო ანგარიშით 3-0. გოლები 20000 მაყურებლის წინ რობერტსონმა, სათერთუეითმა და რეიბოლდმა შეაგდეს. ამას ”სტოუკთან” და ”ვესტ ბრომვიჩთან” გამარჯვებები მოჰყვა, თუმცა ცხრილის სათავეში ”ასტონ ვილა” იყო, მეტი ჩატარებული მატჩის შედეგად. ამას ”ლივერპულის” შედეგების ვარდნა მოჰყვა და არასტაბილური თამაშის შედეგად, თებერვლის შუა პერიოდში გუნდი მერვე პოზიციაზე აღმოჩნდა, ლიდერისგან 9 ქულის დაშორებით. გამარჯვებების გზაზე გუნდი თებერვლის ბოლო რიცხვების შემდეგ დადგა. ახალი ლიდერი ”სანდერლენდი” იყო, რომელმაც აპრილის ბოლოს საკუთარი კალენდარი დაასრულა და ცხრილის სათავეში ”ლივერპულს” ბურთების უკეთესი შეფარდებით უსწრებდა. ყველაფერი მერსისაიდელების ბოლო მატჩის შედეგზე იყო დამოკიდებული, ”ვესტ ბრომვიჩის” წინააღმდეგ 29 აპრილს. ”ბრომვიჩი” უკვე გავარდნილი იყო და ელოდნენ, რომ ”ლივერპული” ადვილად გაიმარჯვებდა, თუმცა ეს სიმართლისგან შორს აღმოჩნდა. პირველი ტაიმის ბოლოს ”ლივერპული” მხოლოდ 1 გოლის სხვაობით იგებდა, რომელიც უოკერმა შეაგდო. მეორე ნახევარში ”ვესტ ბრომის” მოთამაშეებმა ბილ პერკინსის კარი დაბომბეს, თუმცა ”ლივერპულმა” გაუძლო და პირველი საჩემპიონო ტიტული გაიფორმა. ბომბარდირის წოდება რეიბოლდმა მიიღო 16 გოლით, რაისბეკი კი სამაგალითო კაპიტანი იყო. ”ლივერპულის ექო” გუნდის ქებით იყო სავსე და მათ მიერ ნაჩვენებ შედეგებსა და სტატისტიკას გადმოსცემდა. მოთამაშეები და ხელმძღვანელობა ”ანფილდზე” ეტლებით დაბრუნდა, ჩემპიონობის აღმნიშნავი თასი კი კაბინეტში პირველად დაიდგა. შენკლის მოსვლა 1959 წლის 1 დეკემბერი ”ლივერპულის” ისტორიაში სამუდამოდ შევა, როგორც უმნიშვნელოვანესი თარიღი. ამ დღეს გუნდმა ფილ ტეილორის შემცვლელად ”ჰადერსფილდის” მწვრთნელი ბილ შენკლი გამოაცხადა. 1954 წელს მეორე დივიზიონში გავარდნილი გუნდი რამდენიმე წლის განმავლობაში ცდილობდა უმაღლეს ლიგაში დაბრუნებას და არავინ იცოდა, თუ შენკლის მოსვლით სულ ახალი, სრულიად განსხვავებული ერა დაიწყებოდა. ბილ შენკლი: ”ჩემთვის ”ლივერპულის”, ასეთი დიდი პოტენციალის მქონე გუნდის მწვრთნელად არჩევა დიდი პატივია, გამოწვევასთან ერთად. ჩემი აზრით, ”ლივერპულის” გულშემატკივრები მსოფლიოს მასშტაბით ერთ-ერთი საუკეთესონი არიან. ისინი წარმატებას იმსახურებენ და იმედი მაქვს, რომ ამ საქმეში ჩემს წვლილს შევიტან. ამ გამოწვევის მიღებაზე უარის თქმა უბრალოდ არ შემეძლო.” გუნდი და მისი ინფრასტრუქტურა მეტად მძიმე მდგომარეობაში იმყოფებოდა. ”ანფილდის” შენობებში წყალი არ მოდიოდა, ”მელვუდის” სავარჯიშო ბაზის ბალახი კი ქუჩის სტადიონისას ჰგავდა. მოთამაშეები უსწორმასწორო ნიადაგზე, ან ასფალტზე დარბოდნენ. შენკლიმ გუნდში მოიტანა სრულებით ახალი ფსიქოლოგია – ვარჯიშებზე ის მხოლოდ სირბილით არ შემოიფარგლებოდა – შოტლანდიელმა ვარჯიშში შემოიტანა სხვადასხვაგვარი თამაში და დაკვირვებით ადევნებდა თვალს მოთამაშეებს ამ დროს – მისი აზრით, თუკი ფეხბურთელი სრული დატვირთვითა და მონდომებით არ ივარჯიშებდა, იგი არც თამაშს შეძლებდა საჭირო დონეზე. მან ხელმძღვანელობას დააჯერა, რომ საჭირო იყო თანხების დახარჯვა ახალი მოთამაშეების შესაძენად. მეტად ქარიზმატული პიროვნება იყო და შესანიშნავად ახერხებდა გუნდის მოტივაციას. მთელი მისი შრომა და ამ შრომის შედეგები გუნდის გაძლიერებისა და ფანების ბედნიერებისაკენ იყო მიმართული – იგი უშუალოდ ინაწილებდა სიხარულს გულშემატკივრებთან, პირადად გადიოდა ფანებთან და მათთან ერთად განიცდიდა გუნდის ყოველ მნიშვნელოვან მომენტს. ბილ შენკლი: ”ჩემი სურვილი იყო ”ლივერპულის” შეუხებელ ციხესიმაგრედ გადაქცევა. ბასტიონის იდეა თავის დროზე ნაპოლეონს ჰქონდა და დიდ წარმატებასაც მიაღწია ამ გზაზე; სწორედ ამის გაკეთება მსურდა ”ლივერპულში” – ამეშენებინა გუნდი, რომელიც საბოლოოდ იმდენად გაძლიერდებოდა, რომ ყველა მეტოქეს დანებება მოუწევდა.” პირველი ჩემპიონთა თასი 1977 წლის 25 მაისი კიდევ ერთი უმნიშვნელოვანესი თარიღია ინგლისის ყველა დროის უდიდესი გუნდის ბრწყინვალე ისტორიაში. ამ დღეს, იტალიის დედაქალაქ რომში, ემლინ ჰიუზმა უდიდესი საკლუბო ტურნირის თასი ასწია. ფინალში ”წითლების” მხარდასაჭერად ჩასული მერსისაიდელი ფანების რაოდენობა მანამდე ინგლისური კლუბებიდან ევროპაში გამგზავრებულ გულშემატკივართა რიცხვთან შედარებით არნახული იყო. ტერი მაკდერმოტი: ”რომის ტრიბუნები არასდროს დამავიწყდება – მინდორზე თამაშის დაწყებამდე გავედი და როდესაც წითელ-თეთრად შეღებილი ტრიბუნები დავინახე, გაოცებამ მომიცვა. გავიფიქრე, რომ ამ არმიის წინაშე წაგების უფლება არ გვქონდა” ემლინ
ჰიუზი: ”ტრიბუნების შეთვალიერებისას გავიფიქრე: ”ღმერთო ჩემო, ლივერპულში
ხომ არ ვართ?” ალბათ ”ბორუსიას” ფეხბურთელებზეც დიდი შთაბეჭდილება მოახდინა
ამ ხედმა.” შესვენებაზე
გუნდი ბობ პეისლიმ გააფრთხილა, რომ არ მოშვებულიყვნენ, თუმცა გერმანელებმა
მატჩის განახლებისას მაინც მოახერხეს გათანაბრება. შეცდომა ჯიმი კეისმა
დაუშვა, რომელმაც კლემენსისთვის დაბრუნებული გადაცემა ცუდად გათვალა და
ალან სიმონსენმა ანგარიში გაათანაბრა. თუმცა, ”ლივერპულმა” მაინც აღადგინა
სხვაობა ანგარიშში – ტომი სმიტმა, რომელიც კუთხურის ჩაწოდებისას არ
აიყვანეს, თავური დარტყმით გაიყვანა წინ გუნდი. მატჩის დასრულებამდე რვა
წუთით ადრე კევინ კიგანი, რომელიც თავისი კარიერის მატჩს თამაშობდა, ბერტი
ფოგტსს გაექცა, მეკარესთან ერთი-ერთზე გავიდა და იმ მომენტში, როდესაც
დარტყმას აპირებდა, იგი ფოგტსმა მოცელა. პენალტი უყოყმანოდ დაინიშნა და
ბურთთან ფილ ნილი მივიდა. ემლინ ჰიუზი: ”თასის მისაღებად ასვლისას ჩემზე ან ჩვენი გუნდის ბიჭებზე არ ვფიქრობდი – თავში იან სენტ ჯონის, რონ იეტსის, შენკსის (შენკლი) და რუბენ ბენეტის სახელები მიტრიალებდა. სწორედ მათ გადააქციეს ”ლივერპული” გუნდად, რომლითაც ჩვენ ამ დღეს მივაღწიეთ.” ეიზელი და ჰილსბორო 1985 წლის 29 მაისს ”ლივერპული” ჩემპიონთა თასის ფინალში ”იუვენტუსს” ხვდებოდა. ეს ინგლისის უდიდესი კლუბის ისტორიის მორიგი ლამაზი თარიღი უნდა ყოფილიყო, სინამდვილეში კი კოშმარულ დღედ შევიდა არქივში. ბრიუსელის სტადიონი არ შეეფერებოდა საფინალო სტანდარტს; ამასთან, ბილეთების განაწილებისას გამოიყო ნეიტრალთა სექცია, რომელიც ”ლივერპულისა” და ”იუვენტუსის” ფანებს შორის განთავსდა, თუმცა, მატჩის დღეს ეს ბილეთები ფინალში მონაწილე გუნდების ფანებმა იყიდეს და შეიქმნა სახიფათო არეული სექციები. დაწყებამდე ერთი საათით ადრე ფანებს შორის სიტუაცია უკიდურესად დაიძაბა. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში ინგლისელი ფანების ტრიბუნას მაშხალები დაუშინეს, რასაც ინგლისელთა ნაწილის მიერ ”იუვენტუსის” ფანების მიმართულებით შეტევა მოჰყვა; იტალიელები გაიქცნენ, თუმცა მათ წინ მდებარე კედელი ჩამოინგრა და 39 გულშემატკივარი ადგილზევე დაიღუპა. ტრაგედიის მასშტაბებს პოლიციის არაორგანიზებული მოქმედებაც უწყობდა ხელს. მატჩი ”იუვენტუსმა” მოიგო ანგარიშით 1-0, პლატინის საეჭვო პენალტის წყალობით, თუმცა თამაში აღარავის ახსოვდა. 1989 წლის 15 აპრილს ”ლივერპულის” 25000 ფანი სტადიონი "ჰილსბოროსაკენ” გაემართა ”ნოტინჰემ ფორესტთან” ასოციაციის თასის ნახევარფინალის საყურებლად. 96 მათგანი აღარასდროს დაბრუნებულა. მატჩის
დაწყებამდე "ლეპინგს ლეინის” ტრიბუნაზე ფანების კრიტიკულ რაოდენობაზე მეტი
შეიკრიბა; გულშემატრივართა წყებები ერთმანეთს ემატებოდა და სიმჭიდროვე
მატულობდა. წინ მდგომი მაყურებლები ტრიბუნებისა და მოედნის გამყოფ ღობეს
იყვნენ მიკრულები და ყოველი წუთის გასვლასთან ერთად მეტად ისრისებოდნენ.
პოლიცია ასეთ შემთხვევებში წინა რიგებთან იდგა და ზედმეტი რაოდენობის
მაყურებელს გვერდითა ტერასებისაკენ ანაწილებდა, თუმცა ამჯერად, აუხსნელი
მიზეზების გამო, ისინი იქ არ იდგნენ. საბოლოოდ მაყურებლების სიმჭიდროვე
უკიდურესად გაიზარდა, მოხდა ჭყ**ტვა და ამასთან ერთად გატყდა ღობე;
შედეგად, 94 მაყურებელი ადგილზევე დაიღუპა. ოთხი დღის შემდეგ საავადმყოფოში
14 წლის ლი ნიკოლის გარდაცვალებით მსხვერპლი 95-მდე გაიზარდა, 1993 წლის
მარტში კი ტონი ბლანდი გარდაიცვალა ოთხი წლის განმავლობაში კომაში ყოფნის
შემდეგ. დაღუპულ გულშემატკივართა საბოლოო რიცხვი 96-ია. The 2001 Treble 1985 წელს მომხდარი ეიზელის ტრაგედიის შემდეგ ინგლისურმა კლუბებმა 5-წლიანი დისკვალიფიკაცია მიიღეს ევროპული ტურნირებიდან. ამან ინგლისური ფეხბურთის განვითარება მკვეთრად შეანელა. ”ლივერპულის” შემთხვევაში ამას გუნდში განვითარებული პრობლემები დაემატა – 90-იანი წლების განმავლობაში გუნდში დასუსტდა დისციპლინა და არ გამოჩენილა ძლიერი მწვრთნელი. იზრდებოდნენ მეტად ნიჭიერი მოთამაშეები, თუმცა დაკარგული იყო გუნდის ორგანიზებულობა და შედეგად, 1990 წლიდან 2001 წლამდე გუნდს მნიშვნელოვანი ტიტული არ მოუგია. ამის საპირისპიროდ, ინგლისის მრავალი ჩემპიონობა გაიფორმა ”ლივერპულის” უპრინციპულესმა მოწინააღმდეგემ, ”მანჩესტერ იუნაიტედმა” და მერსისაიდელების რეკორდულ შედეგებს მიუახლოვდა. 1998 წელს კლუბმა მწვრთნელად მოიწვია ფრანგი ჟერარ ულიე, რომელმაც გუნდში აღადგინა დისციპლინა, მოიტანა ევროპული ტაქტიკური ცოდნა, ჩამოაყალიბა დაბალანსებული კოლექტივი, სადაც სხვადასხვა წარმოშობის მოთამაშეები წარმატებით ასრულებდნენ მათთვის დაკისრებულ როლებს. შედეგად, 2000-2001 სეზონი გუნდმა ტრიუმფალური დაბრუნებით აღნიშნა. ინგლისის ლიგის თასისა და ასოციაციის თასის (რომლის ფინალშიც ”წითლებმა” ”არსენალი” მერსისაიდული გუნდის აღსაზრდელის, მაიკლ ოუენის დუბლის წყალობით დაამარცხეს) მოგების შემდეგ ”ლივერპულმა” უეფას თასის ფინალს მიაღწია, სადაც მათი მეტოქე ესპანური ”ალავესი” იყო. ულიეს გუნდს ფინალამდე გზაზე რომა, პორტო და ბარსელონა ჰყავდათ დამარცხებული. მოედანი, ისევე როგორც ყოველთვის ”ლივერპულის” ისტორიაში, სავსე იყო წითელ-თეთრი ბანერებითა და დროშებით. გუნდს ფინელი სემი ჰიპია კაპიტნობდა, ნახევარდაცვის ცენტრში გერმანელი დიტმარ ჰამანისა და 37 წლის შოტლანდიელი გარი მაკალისტერის დუეტი თამაშობდა. ”ლივერპულის” მარჯვენა ფლანგზე ჩანდა 21 წლის სტივენ ჯერარდი, გუნდის მიერ აღზრდილი ინგლისელი ნახევარმცველი. ”ლივერპულმა” მატჩი შედეგიანად დაიწყო და 15 წუთის შემდეგ ანგარიში 2-0 იყო. ამას მოჰყვა მოვლენების კალეიდოსკოპური ცვლილება, რომლის განმავლობაშიც ანგარიში რამდენჯერმე შეიცვალა ერთბურთიანი სხვაობიდან ორბურთიანამდე და ფრემდე. მატჩი დამატებით დროში გადავიდა, რომლის ბოლოსაც ”ალავესის” ორი მოთამაშე გაძევებული იქნა, გადამწყვეტი მომენტი კი 118-ე წუთზე, გარი მაკალისტერის მიერ ჩაწოდებულმა ბურთმა გამოიწვია, რომელიც ესპანელმა მოთამაშემ საკუთარ კარში გადაგზავნა. დორტმუნდში ”ლივერპულის” ევროპული დაბრუნება შედგა. სტამბული ”ლივერპულის” ისტორიის უდიდესი ღამე 2005 წლის 25 მაისს, სტამბულის ათათურქის სახელობის სტადიონზე შედგა, სადაც უკვე ახალი მწვრთნელის, ესპანელი რაფაელ ბენიტესის მერსისაიდელები ევროპული ფეხბურთის გრანდს, ”მილანს” დაუპირისპირდნენ. რაფაელ ბენიტესმა ”ლივერპული” არცთუ სახარბიელო მდგომარეობაში ჩაიბარა – ჟერარ ულიეს მიერ 2001 წელს მიღწეული წარმატებები ვერ გარდაისახა მეტ მიღწევებში ვერც ინგლისურ და ვერც ევროპულ სარბიელზე – გუნდი განიცდიდა ფინანსურ პრობლემებს, ”ლივერპული” დატოვა უკვე ვარსკვლავმა თავდამსხმელმა მაიკლ ოუენმა, ხოლო ჩემპიონთა ლიგაში რეგულარულად მოხვედრას კლუბი დიდი გაჭირვებით ახერხებდა. ბენიტესი, რომელმაც მანამდე ესპანეთში ორი გრანდის – ”რეალისა” და ”ბარსელონას” ჰეგემონია დაარღვია გაცილებით ნაკლები ბიუჯეტის მქონე ”ვალენსიათი” გაჩემპიონებით, შემდეგ კი ამას უეფას დასიც დაუმატა, ”ლივერპულში” 2004-05 სეზონის წინ მიიწვიეს ულიეს შემცვლელად. გუნდის შედეგები ინგლისის ჩემპიონატში (რომელიც ”ლივერპულს” 1990 წლის შემდეგ არ ჰქონდა მოგებული და მის რეკორდულ 18-გზის ჩემპიონობას ”მანჩესტერ იუნაიტედი” უახლოვდებოდა) არასაკმარისად კარგი იყო, თუმცა ამის საპირისპიროდ, გუნდი ბენიტესის გენიალური ტაქტიკური მიდგომისა და ყველა წვრილმანის დეტალური ანალიზის შედეგად, ევროპის ჩემპიონთა ლიგის ტურნირზე წარმატებით მიიწევდა წინ. არა-ვარსკვლავური დონის შემადგენლობით დაკომპლექტებული გუნდი ევროპის გრანდებს ხვდებოდა და ყველას გასაოცრად ახერხებდა მათი ბარიერის დაძლევას. ჯგუფური ეტაპიდან გასვლის შემდეგ ”ლივერპულმა” დაამარცხა ლევერკუზენის ”ბაიერი”, მეოთხედფინალში ტურნირს გამოთიშა იტალიის ჩემპიონი ”იუვენტუსი”, რასაც უკვე ინგლისის ჩემპიონი ”ჩელსი” მიაყოლა და სტამბულის სტადიონზე მაისში გასამართ ფინალში გავიდა. მერსისაიდულ კლუბს მოედანზე ახლა უკვე კაპიტნის რანგში გაუძღვა სტივენ ჯერარდი, რომელიც ამ პერიოდისათვის სეზონების განმავლობაში სტაბილური, უმაღლესი დონის თამაშით უკვე ”ლივერპულის” მორიგი ლეგენდის სტატუსში განიხილებოდა. ”მილანი”
ევროპის ყველაზე ძლიერი დაცვითი ხაზის მქონე გუნდად ითვლებოდა და მათთან
0-1 ანგარიშის აღმოფხვრაც კი რთულ საქმედ მიიჩნეოდა. მატჩის დაწყებიდან 53
წამში იტალიური გუნდი უკვე წინ იყო, მათი კაპიტნის, პაოლო მალდინის მიერ
გატანილი გოლის შედეგად. ამას 23-ე წუთზე არგენტინელმა ერნან კრესპომ მეორე
გოლი დაუმატა, პირველი ნახევრის ბოლოს კი კიდევ ერთხელ შეარხია პოლონელი
ირჟი დუდეკის კარის ბადე და შესვენებაზე ინგლისური გუნდი 0-3 დეფიციტით
გავიდა. ყველა
დროის ყველაზე დიდი დაბრუნება 54-ე წუთზე დაიწყო. იონ არნე რიისეს
ჩაწოდება, სიმბოლურად, კაპიტანმა ჯერარდმა მოათავსა ”მილანის” კარში.
გატანილი გოლის შემდეგ მოთამაშეების მიმართ მისი მოწოდება დღესაც სიმბოლურ
კადრად რჩება. მეორე ბურთი ვლადიმირ შმიცერმა შეაგდო 20 მეტრიდან,
მეკარისაგან მარჯვენა დაბალ კუთხეში. მესამე გოლი ხაბი ალონსოს მიერ
შესრულებულ პენალტს მოჰყვა, რომელიც ”მილანის” მეკარე დიდამ მოიგერია,
თუმცა ესპანელმა ნახევარმცველმა მაინც მოათავსა კარში. ”ლივერპულმა”
ევროპის ერთ-ერთი უძლიერესი დაცვის მქონე გუნდისათვის 3 ბურთის შეგდება 6
წუთში მოახერხა. ამ ენერგიული მონაკვეთის შედეგად ინგლისური გუნდის
მოთამაშეებს მეორე ტაიმში შეტევების ორგანიზებისათვის ძალები აღარ დარჩათ;
ამის მაგივრად, მათ თავდაცვა მოუწიათ, რომლის განმავლობაშიც შეუცვლელი
კაპიტ
| |
|
სულ კომენტარები: 2 | |
|